Ngày 20 - 23 tháng 01 năm 2025, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch phối hợp với Công ty Cổ phần Viet Nam Expeditions và các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức khảo sát Hố sụt CVĐC Lạng Sơn tại xã Mông Ân, huyện Bình Gia.  

Hố Sụt Thẩm Lũm có định vị GPS là: 21°58'45.7"N 106°19'46.7"E. Hố Sụt Thẩm Lũm có vị trí nằm giữa vách núi ở độ cao tầm 500m so với mực nước biển. Để tiếp cận hố sụt đoàn thám hiểm Đoàn công tác phải đi bộ tầm 1,5km băng và các Rừng Hồi của đồng bào địa phương và cũng cách quốc lộ 279 khoảng 1,5km theo hướng về Thác Đăng Mò.

Hố sụt nằm ở độ cạo 500 m so với mực nước biển và được hình thành do dòng sông ngầm chảy xuyên qua hành lang hang trong lòng núi đá vôi và bào mòn nền đá, khiến cho nền đá yếu dần và trần hang mỏng đi, dẫn đến sụt xuống tạo thành một hố sụt khổng lồ hình phễu ngược, miệng hố sụt nhỏ hơn nhưng lòng hố sụt lại rộng dần.

Theo như khảo sát sơ bộ Hố Sụt Thẩm Lũm có rất nhiều hang động và hố sụt liên kề, các dòng sông ngầm trong bán kính từ 3km đến 5km. Đây là kiểu đặc điểm địa chất đặc trưng của một mạng lưới hang động đồ sộ. Để xác định chính xác được cần khảo sát và lập bản đồ chi tiết toàn bộ khu vực.

Hố Sụt Thẩm Lũm có địa hình là một hố sụt thẳng đứng do trần hang sụt xuống, nên để tiếp cận hố sụt cần cố dây và thiết bị an toàn. Điểm thả dây đu xuống thám hiểm có độ sâu 60m và càng đi sâu xuống phía dưới đáy hố sụt, sẽ phát hiện hai nhánh Hang Ngầm phát triển theo hướng Đông Nam – Tây Bắc, hai nhánh hang này phát triển theo chiều dòng chảy của Sông ngầm nên rất có khả năng cao là sẽ xuất hiện một hệ thống hang động - sông ngầm liên kết giữa các hố sụt và hang động trong khu vực như trên bản đồ.

Trong lòng hố sụt là khu rừng nguyên sinh với hệ thống thực vật đa dạng dưới hố sụt; có những khoảng trống rất tiềm năng để phát triển loại hình du lịch cắm trại – Camping. Tuy nhiên địa điểm cắm trại cần được quy hoạch cụ thể để không ảnh hưởng cảnh quan và tác động đến hệ sinh thái rừng còn nguyên sơ.

Hệ thống hang động trong lòng hố sụt là một hệ thống hang động còn nguyên sơ, chưa có tác động của con người với rất nhiều loại thạch nhũ đẹp, có tiềm năng rất lớn trong du lịch thám hiểm khám phá và nghiên cứu khoa học.

Phía dưới sâu dưới lòng hang sau khi tiếp tục du dây xuống 100m thì xuất hiện sông ngầm. Đây là một cơ sở rất hữu ích để tiếp tục thám hiểm và khảo sát để xác định được toàn bộ hệ thống hang và hố sụt.

Đánh giá kết quả: Hố Sụt Thẩm Lũm là một phát hiện quan trọng và cực kỳ ấn tượng trong vùng CVĐC Lạng Sơn, khẳng định sự độc đáo và đa đạng các loại địa hình, địa mạo trong vùng CVĐC, cũng như từ đấy có thể phát triển thêm các loại hình tour du lịch khám phá thám hiểm hố sụt. Đây là cũng là một hố sụt có sự đa đạng cao về hệ thống rừng vật trong lòng hố sụt, cũng như hang động và sông ngầm. Có tiềm năng cao để tạo nên các sản phầm tour du lịch tham quan thám hiểm hố sụt, cắm trại trong lòng hố sụt, thám hiểm hang động trong lòng hố sụt cũng như thám hiểm sông ngầm,…Tuy nhiên, Hố sụt Thẩm Lũm có rất nhiều tiềm năng nhưng địa hình và hệ thống rừng nguyên sinh và hang động trong lòng hố sụt rất dễ tổn thường và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm. Nên việc phát triển thành sản phẩm du lịch cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn cho du khách và bảo vệ, bảo tồn được sự đa dạng sinh học và nguyên vẹn của hố sụt. Để có thêm cơ sở phát triển tour du lịch thám hiểm hố sụt Công ty Cổ phần Việt Nam Expeditions kiến nghị được tổ chức các tour và hoạt động trải nghiệm thử nghiệm dưới dự giám sát của các chuyên gia an toàn và chuyên gia thám hiểm, để thu thập trải nghiệm khách hàng cũng như có những đánh giá khách quan trước khi hoàn thiện sản phẩm để xin cấp phép chính thức đưa sản phẩm du lịch vào khai thác thương mại.

Trong thời gian tới, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tiếp tục phối hợp với các chuyên gia, chính quyền địa phương, Công ty Cổ phần Việt Nam Expeditions tiến hành khảo sát kỹ lưỡng để đưa ra giải pháp tổng thể về cảnh quan, hạ tầng, vệ sinh môi trường nhằm mục đích xây dựng Hố sụt trở thành sản phẩm du lịch đặc thù, hấp dẫn của Bình Gia nói riêng và của vùng CVĐC Lạng Sơn nói chung. 

Phạm Hương