Công viên địa chất Lạng Sơn, vùng đất giàu di sản văn hóa, là minh chứng sống động cho sự phát triển của văn minh nhân loại. Khối đá vôi Bắc Sơn, một trong số ít nơi ở Việt Nam có người tiền sử định cư sớm và liên tục, là cái nôi của sự sống từ 500.000 năm trước. Các cuộc khai quật đã tìm thấy răng người cổ đại (Homo erectus) và loài vượn khổng lồ (Gigantopithecus) cũng như xương của các loài động vật hoang dã đương thời, cho thấy sự cộng sinh hiếm gặp giữa những sinh vật sơ khai này.

Người Homo erectus Lạng Sơn được cho là một mắt xích quan trọng trong quá trình tiến hóa và di cư của người nguyên thủy, củng cố bằng chứng về cái nôi của người tiền sử ở Đông và Đông Nam Á. Răng và xương của người thông minh (người hiện đại -Homo sapiens) cũng đã được tìm thấy trong các hang động gần đó, cho thấy sự hiện diện liên tục của con người ở khu vực này.

Nền văn hóa khảo cổ độc đáo Bắc Sơn (12.000-5.000 năm trước) ở Khối đá vôi Bắc Sơn là minh chứng cho lịch sử tiến hóa sự sống phong phú của khu vực. Nền văn hóa này được đặc trưng bởi những chiếc rìu được mài sắc và “con dấu Bắc Sơn”, những hiện vật độc đáo cho ta cái nhìn tổng quan về cuộc sống của con người trong thời kỳ này. Khoảng 100 di chỉ của nền văn hóa này đã được tìm thấy ở vùng Đông Bắc Việt Nam, trong đó gần 3/4 được tìm thấy trong và xung quanh Khối đá vôi Bắc Sơn, thể hiện vai trò đặc biệt của vùng Công viên địa chất trong nền văn hóa khảo cổ này.

Tiếp nối Văn hóa Bắc Sơn, Văn hóa Mai Pha đánh dấu bước chuyển mình đầy ý nghĩa của con người từ hang động sang không gian mở. Phát triển rực rỡ khoảng 4.000 năm trước, nền văn hóa này là minh chứng cho sự khéo léo của tổ tiên chúng ta. Người dân Mai Pha không chỉ là những nhà nông lành nghề mà còn là những nghệ nhân kiệt xuất. Họ chế tác những đồ gốm phức tạp, không chỉ là những vật dụng sinh hoạt hàng ngày mà còn là những tác phẩm nghệ thuật thể hiện thẩm mỹ và tín ngưỡng của họ.

Những di chỉ khảo cổ này là bằng chứng cho sự chiếm cư liên tục của con người trong vùng Công viên địa chất, kéo dài cho đến ngày nay. Vùng đất này với vị trí trung gian và chuyển tiếp cũng là nơi chứng kiến sự giao lưu, tương tác độc đáo giữa các nền văn hóa khác nhau. Việc liên tục phát hiện ra các di chỉ khảo cổ và hiện vật mới ở khu vực này cung cấp những hiểu biết có giá trị về sự phát triển của văn minh nhân loại ở khu vực này trên thế giới.