Cơ chế,  chính sách đối với Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn

Công viên địa chất (CVĐC) toàn cầu UNESCO Lạng Sơn có phạm vi rộng lớn bao gồm toàn bộ địa giới hành chính của 43 xã, phường và một phần địa giới hành chính của các xã: Hồng Phong, Thiện Hoà và Ba Sơn. Công viên địa chất có tổng diện tích 4.842,58 km², dân số khoảng 627.500 người (chiếm 58% diện tích và 78% dân số toàn tỉnh) trên địa bàn. CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn chứa đựng nhiều giá trị di sản văn hóa đặc trưng tiêu biểu về địa chất và tiến hóa của sự sống, có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, lưu giữ nhiều giá trị đa dạng sinh học, truyền thống văn hóa lâu đời của cộng đồng cư dân bản địa. Đây là những điều kiện cơ bản đáp ứng các tiêu chí của UNESCO về CVĐC toàn cầu. Ngày 17/4/2025, CVĐC Lạng Sơn được UNESCO công nhận là CVĐC toàn cầu.

CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn liên kiết đối tác chiến lược với các CVĐC toàn cầu trên thế giới và các tỉnh về thương mại dịch vụ, văn hoá, du lịch: CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn hội tụ đầy đủ các giá trị về địa tầng cổ đại, hóa thạch quý hiếm, di tích khảo cổ và bản sắc văn hóa các dân tộc. Những giá trị nổi bật, riêng có này là điều kiện thuận lợi để khai thác, phát triển du lịch, nâng cao thu nhập và đời sống cho người dân.

CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn sẽ là động lực phát triển KTXH cho toàn tỉnh Lạng Sơn (sau động lực kinh tế cửa khẩu), là động lực phát huy sức mạnh nội sinh. CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn trở thành động lực quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch - dịch vụ, hướng tới mục tiêu xây dựng du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh. Mục tiêu tại Nghị quyết số 223-NQ/TU là phát triển CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn trở thành mô hình tiêu biểu trong hệ thống Công viên địa chất của cả nước và khu vực; là động lực quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và phát triển bền vững của tỉnh; là điểm đến có vị thế trong Mạng lưới CVĐC toàn cầu UNESCO. CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn như một tổ hợp thu hút đầu tư phát triển du lịch văn hoá, du lịch địa chất và kêu gọi vốn FDI, Tập đoàn lớn trong nước (là THU + CHI chứ không phải chỉ CHI từ vốn Nhà nước).

Các nội dung về quản lý, bảo vệ CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn thực hiện theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10/01/2022 và Nghị định số 05/2025/NĐ-CP ngày 06/01/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10/01/2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường; Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 và các quy định có liên quan. 

CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn và các văn bản liên quan: Quyết định số 236/QĐ-TTg Hà Nội, ngày 19/3/2024 của Thủ tướng Chính Phủ về Quy hoạch tỉnh Lạng Sơn thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, có nội dung: Trang 8,  Mục 1 khoản b Phương hướng phát triển ngành dịch vụ, bao gồm: các nhóm sản phẩm du lịch bổ trợ như khám phá CVĐC toàn cầu; Trang 16, Mục 4 Phương án phát triển khu du lịch, trong đó có nội dung: Xây dựng và phát triển CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn; Nghị quyết số 46/NQ-HĐND ngày 30/9/2024 của HĐND tỉnh về việc dự kiến Kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách nhà nước giai đoạn 2026 - 2030 tỉnh Lạng Sơn, trong đó có Dự án xây dựng Trung tâm phức hợp CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn; Nghị quyết số 223-NQ/TU ngày 30/5/2025 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ về bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị CVĐC (CVĐC) toàn cầu UNESCO Lạng Sơn (một trong những mục tiêu quan trọng là đến năm 2030 xây dựng ít nhất 10 xã, phường, thôn… kiểu mẫu (đến năm 2035 xây dựng 20 xã, phường kiểu mẫu trong bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn); Nghị quyết số 19/2025/NQ-HĐND ngày 15/7/2025 của HĐND tỉnh quy định một số chính sách hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn và phát huy giá trị CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn, giai đoạn 2025 – 2030; Kế hoạch số 258/KH-UBND ngày 27/9/2025 của UBND tỉnh về thực hiện Nghị quyết số 223-NQ/TU ngày 30/5/2025 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn giai đoạn 2025 - 2030, định hướng đến năm 2035; Kế hoạch số 252/KH-UBND ngày 24/9/2025 của UBND tỉnh về thực hiện Quyết định số 1669/QĐ-TTg ngày 05/8/2025 của Thủ tướng Chính phủ và Kế hoạch số 249-KH/TU, ngày 25/6/2025 của Ban Thường vụ tỉnh ủy Lạng Sơn (Phụ lục III, Phần VI, Mục 38: Nghiên cứu lập đề xuất chủ trương đầu tư dự án xây dựng Trung tâm phức hợp, các trung tâm/trạm thông tin CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn phù hợp với Quy hoạch tỉnh). 

Phạm Hương