Qua nghiên cứu các tư liệu, tài liệu lịch sử, đền Bắc Lệ được xây dựng vào khoảng thế kỷ XVI-XVII. Theo văn bia khắc năm Khải Định thứ 4 (1919) thì trước đó đền chỉ là một am thờ nhỏ, sau bị hỏa hoạn, sau đó nhân dân đã cung tiến xây dựng thành một ngôi nhà 3 gian gồm 3 tòa: Tiền Tế - Đại Bái – Hậu Cung (cung cấm). Sau nhiều lần trùng tu, tu bổ ngôi đền mới được khang trang như ngày hôm nay.

Lễ hội Đền Bắc Lệ, xã Tân Thành, huyện Hữu Lũng

Đền Công Đồng Bắc Lệ được coi là một trong ba nơi thờ chính của Mẫu Thượng Ngàn và còn là nơi thờ chính của Chầu Bé Bắc Lệ. Một vị thánh chầu nổi tiếng trong Tứ Phủ Chầu Bà. Căn cứ theo truyền thuyết và các bản văn chầu thì Đền Bắc Lệ chính là nơi Mẫu Thượng Ngàn hiển linh, âm phù; Đền Suối Mỡ là thắng tích lưu lại dấu vết bà tu tiên luyện đạo còn Đền Đông Cuông là nơi bà giáng sinh và ngự. Ngoài ra, được suy tôn trong đền còn có Chầu Bé - Một vị thánh chầu nổi tiếng trong Tứ Phủ Chầu Bà. Tương truyền, Chầu Bé là người có thật quê quán ở Bắc Lệ. Tại đây Chầu Bé có thể thay mặt Mẫu để thực hiện các ý đồ sáng tạo của các Mẫu. Lễ hội hàng năm của đền Bắc Lệ bao gồm: Lễ Thượng Nguyên, Lễ vào hè, Lễ ra hè, Tiệc Mẫu (chính hội), Lễ tất niên. Lễ hội chính của đền Bắc Lệ được tổ chức vào ngày 20 tháng 9 âm lịch hàng năm thu hút hàng ngàn người về hành lễ và thăm quan. Không khí của buổi lễ hòa trong tiếng chiêng, trống rộn ràng với những điệu nhạc và những trang phục rực rỡ sắc màu của điệu múa sanh tiền. Đền Bắc Lệ qua hàng trăm năm đã dần trở thành điểm sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân địa phương, góp phần vào sự phát triển kinh tế cũng như góp thêm nét đẹp vào sự đa dạng văn hóa Lạng Sơn. Cùng với những giá trị lịch sử, văn hóa, đền Bắc Lệ và Lễ hội đền Bắc Lệ cũng đang trở thành điểm đến của người dân Việt Nam trên mọi miền Tổ quốc với niềm tin chân thành, trong sáng vào Tiên Thánh, vào Mẫu - người Mẹ linh thiêng của dân tộc. Tất cả những giá trị đó đã làm cho lễ hội đền Bắc Lệ trở thành một trong những Lễ hội nổi tiếng nhất của Việt Nam.