Ngày 17/4/2025, tại phiên họp lần thứ 221 của UNESCO diễn ra tại Paris, Pháp, UNESCO đã chính thức công nhận Công viên Địa chất (CVĐC) Lạng Sơn là CVĐC Toàn cầu UNESCO và công bố Danh sách 16 CVĐC Toàn cầu mới, trong đó có CVĐC Lạng Sơn, đưa tổng số CVĐC Toàn cầu UNESCO trong mạng lưới CVĐC Toàn cầu của UNESCO lên 229 tại 50 quốc gia (link: https://www.unesco.org/en/articles/unesco-names-16-new-global-geoparks).

Hiện nay, CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn đã hình thành 04 tuyến du lịch với 38 điểm tham quan CVĐC với chủ đề "Dòng chảy sự sống nơi miền đất thiêng": Tuyến 1: Khám phá Thế giới Thượng ngàn; Tuyến 2: Hành trình về miền Thiên giới; Tuyến 3: Cuộc sống dân dã nơi trần thế; Tuyến 4: Đường đến Thuỷ cung. CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn được hi vọng sẽ là một trong những sản phẩm du lịch mang tính đột phá, thu hút lượng lớn khách du lịch nội địa và quốc tế, góp phần phát huy được tiềm năng, thế mạnh du lịch của tỉnh. CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn có địa hình địa mạo và địa chất tự nhiên kỳ vỹ, có khoảng 200 hang động, nhiều thác nước, hố sụt đẹp, ẩn chứa vô vàn điều thú vị hấp dẫn. Đây sẽ là nguồn lực chắp cánh cho sự phát triển của Du lịch địa chất (thám hiểm hang động, leo núi thể thao, dù lượn, trekking, vượt thác, hố sụt, chèo SUB). Được biết tỉnh Quảng Bình đang quản lý, khai thác hiệu quả các sản phẩm du lịch (định vị được sản phẩm du lịch cốt lõi, phát triển các sản phẩm du lịch vệ tinh, tạo sức hút với các nhà đầu tư, khách du lịch trong nước và quốc tế). 

Nhằm tăng cường năng lực và kinh nghiệm về hoạt động quản lý và phát huy CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn, đặc biệt xây dựng, quản lý và khai thác hiệu quả các sản phẩm du lịch địa chất, du lịch mạo hiểm trong vùng CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn, từ ngày 29/5 đến ngày 01/6/2025, Đoàn công tác Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Lạng Sơn đi học tập kinh nghiệm và khảo sát một số điểm du lịch địa chất của tỉnh Quảng Bình gồm bà Phạm Thị Hương, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Quản lý Công viên địa chất (CVĐC) Lạng Sơn; ông Trần Quang Hưng, Viên chức Phòng Quản lý CVĐC Lạng Sơn. Cụ thể như sau: 

Ngày 29/5/2025, Đoàn công tác làm việc với các phòng nghiệp vụ của Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Bình, trao đổi về cơ chế, chính sách, đề án, kế hoạch, chương trình quản lý và phát triển du lịch thám hiểm hang động và các loại hình du lịch khác; khảo sát một số điểm du lịch, di sản của tỉnh Quảng Bình. 

Tại buổi làm việc, Đoàn công tác Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Lạng Sơn đã giới thiệu về CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn, tiềm năng, thế mạnh, đặc biệt tiềm năng phát triển sản phẩm du lịch địa chất, du lịch mạo hiểm. 

Đại diện Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Bình chúc mừng CVĐC Lạng Sơn được UNESCO công nhận là CVĐC Toàn cầu, tỉnh Lạng Sơn có nhiều tài nguyên (thiên nhiên, văn hoá, lịch sử, làng nhà sàn truyền thống, lễ hội,…) để phát triển du lịch; chia sẻ kinh nghiệm xây dựng và khai thác sản phẩm du lịch mạo hiểm, du lịch cộng đồng, xúc tiến quảng bá du lịch, thu hút đầu tư vào lĩnh vực du lịch. 

 Sản phẩm du lịch: Tỉnh Quảng Bình có 40 sản phẩm du lịch, trong đó có 20 sản phẩm du lịch mạo hiểm, khám phá hang động, trekking, đu dây vượt thác, hố sụt, zipline - đây là sản phẩm du lịch có lợi thế cạnh tranh trong nước và quốc tế. Tỉnh giao cho một đơn vị khai thác một sản phẩm du lịch mạo hiểm (chịu trách nhiệm chính trong việc đầu tư, không bê tông hoá, các công trình thân thiện với môi trường, đảm bảo tuân thủ các tiêu chí an toàn, bảo tồn thiên nhiên, gắn kết và mang lại lợi ích cho cộng đồng) hoặc liên kết khai thác. Cần xác định rõ vai trò của các bên khi tham gia quản lý sản phẩm du lịch mạo hiểm. 

Du khách thám hiểm Hang Sơn Đoòng

Đối với du lịch cộng đồng

Tỉnh Quảng Bình xây dựng sản phẩm du lịch cộng đồng dựa trên 05 yếu tố: Tài nguyên du lịch tự nhiên, nhân văn; cộng đồng muốn làm du lịch; doanh nghiệp có vai trò quan trọng trong phát triển du lịch cộng đồng, chia sẻ lợi ích; cơ quan quản lý nhà nước tạo cơ chế xây dựng sản phẩm du lịch cộng đồng; khách du lịch đánh giá cao. 

Làng Văn hóa Du lịch Cự Nẫm: Ngày 01/11/2021 UBND tỉnh Quảng Bình đã phê duyệt Đề án “Làng Văn hóa Du lịch Cự Nẫm” thực hiện trong giai đoạn 2020-2025, định hướng đến năm 2030. Với mục tiêu của Đề án đó là xây dựng “Làng Văn hóa Du lịch Cự Nẫm” thành khu du lịch hấp dẫn với hệ thống sản phẩm du lịch, dịch vụ đặc trưng của địa phương, hướng tới lợi ích cộng đồng và hợp tác cùng phát triển, làm điển hình cho việc phát triển du lịch cộng đồng tại vùng đệm Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng cũng như trên địa bàn tỉnh. Làng Văn hóa Du lịch Cự Nẫm được xây dựng có tổng diện tích 3.279ha. Trong đó, có hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, mua sắm đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch, đáp ứng tối thiểu 100.000 lượt khách mỗi năm; hệ thống cơ sở lưu trú du lịch đáp ứng tối thiểu 50.000 lượt khách lưu trú mỗi năm. Đây là dấu mốc quan trọng để xây dựng Cự Nẫm thành địa điểm đến tham quan, nghỉ ngơi, vui chơi giải trí hấp dẫn tại khu vực Bắc Trung Bộ. Nơi đây, từng bờ ruộng, lũy tre, mỗi tấc đất luôn hiện hữu những câu chuyện kiên cường bất khuất về những tháng năm đánh giặc giữ nước. Tìm về Cự Nẫm cũng là tìm về với địa chỉ đỏ cách mạng, tìm về mảnh đất bình yên với những câu chuyện “rào làng chiến đấu”, “5 tấn một héc ta” đã đi vào lịch sử. Cự Nẫm đang trong quá trình xây dựng “Làng Văn hóa Du lịch”, hiện làng Cự Nẫm đã và đang có nhiều hộ dân đầu tư phát triển các loại hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng Homestay, Farmstay để phục vụ du khách. Trong đó, phải kể đến Khu du lịch sinh thái Đồi Dẻ. Khu du lịch được đầu tư xây dựng và đầu năm 2020 và hoàn thành đưa vào khai thác năm 2021 với tổng diện tích 2,2ha. Du khách khi đến với Khu du lịch sinh thái Đồi Dẻ được phục vụ các món ăn truyền thống, phục vụ nước giải khát và vui chơi giải trí. Hiện mỗi ngày Khu du lịch sinh thái Đồi Dẻ đang đón khoảng 200 – 300 lượt khách và vào các dịp lễ, tết có thể lên đến trên 1.000 lượt khách.

Cơ sở du lịch Phong Nha Farmstay ở xã Cự Nẫm, huyện Bố Trạch. (Ảnh: Phong Nha Farmstay)

Làng bích hoạ Cảnh Dương: Nét chấm phá độc đáo cho bức tranh du lịch Quảng Bình; nằm ở hữu ngạn sông Roòn, cạnh quốc lộ 1A, cách khu mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp khoảng 10km, cách thành phố Đồng Hới khoảng 57km và kết nối thuận lợi với các khu, điểm du lịch. Nhìn tổng thể, Cảnh Dương giống một bán đảo nhỏ với ba bề sông, biển và là một trong tám làng nổi tiếng từ xưa của Quảng Bình. 

 Theo sử sách, làng bích họa Cảnh Dương được thành lập năm Quý Mùi (1643), tính đến nay (2023) đã tròn 380 năm. Đây là “làng chiến đấu kiểu mẫu” trong kháng chiến chống thực dân Pháp với khẩu hiệu “rào làng chiến đấu”; hai lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; là một làng biển “đứng nơi đầu sóng gió” gắn với truyền thống nghề ngư nghiệp đã hun đúc, trui rèn nên những con người can trường, khí khái tạo nên thương hiệu độc đáo riêng cho Cảnh Dương.

Ngày nay, Làng bích họa Cảnh Dương là một trong những địa phương có hạ tầng kỹ thuật, giao thông nông thôn tốt nhất trong tỉnh, tạo nên một “phố trong làng”. Đến Cảnh Dương, du khách được trải nghiệm sự hòa quyện giữa những giá trị truyền thống và nét hiện đại của một làng biển trù phú, dân trí cao, cảnh quan hài hòa. Cảnh Dương vẫn còn lưu giữ được nhiều di tích, chứng tích của mấy trăm năm khai ấp lập làng. Tiêu biểu nhất là Đình thờ Tổ, nơi thờ tự những bậc tiền nhân, những người đã có công khai khẩn, lập nên làng Cảnh Dương ngày nay. Trong Đình thờ Tổ còn lưu giữ nhiều hiện vật quý rất có giá trị về mặt lịch sử, văn hóa, như chiếc chuông cổ được đúc dưới thời vua Cảnh Thịnh năm 1801, có tên “Cảnh viện hồng chung”. Ngoài ra, làng còn có một tấm bia đá khắc tên những người đỗ đạt cao của làng, minh chứng cho truyền thống hiếu học, khoa cử của làng Cảnh Dương.

Đến Cảnh Dương, du khách sẽ được chiêm ngưỡng một cung đường bích họa với gần 100 bức tranh bích họa 3D tuyệt đẹp, chứa đầy cảm xúc. Các bức tranh là góc nhìn hội họa thể hiện cuộc sống, lao động sản xuất, lễ hội truyền thống, các hoạt động văn hóa, tín ngưỡng của người dân Cảnh Dương. Có những bức tranh khơi dậy tinh thần yêu quê hương, biển đảo, chủ quyền Tổ quốc, đam mê vươn khơi của ngư dân. Có bức tranh đưa người xem đến gần hơn với các lễ hội truyền thống, tín ngưỡng với mong muốn cầu cho mưa thuận, gió hòa đánh bắt được nhiều tôm cá,…Điểm khởi đầu tại Đình Thờ Tổ, tản bộ theo cung đường bích hoạ, quý khách như được xem lại câu chuyện về Cảnh Dương, con đường làng sẽ dẫn dắt, đưa quý khách đi theo dọc dài của lịch sử để tìm hiểu từ tục thờ cá Ông, cá Bà, làng chiến đấu anh hùng đến đời sống sinh hoạt của một làng biển. Đi hết cung đường, du khách sẽ được phóng tầm mắt trước biển cả bao la. Từ đây, du khách tiếp tục tham quan các điểm như nghĩa địa cá voi, Ngư Linh Miếu và nhiều di tích văn hóa khác,…

Cảnh Dương còn được xem là “làng cá voi” với tục thờ thần biển, thờ cá voi. Đó là một nét văn hóa, tín ngưỡng vô cùng độc đáo, đượm màu liêu trai ăn sâu vào tiềm thức mỗi người dân nơi đây. Người dân đã xây dựng một miếu thờ gọi là Linh Ngư Miếu để thờ thần biển, thờ cá voi, trong ngôi miếu hiện nay còn bảo quản và thờ hai bộ xương cá với chiều dài lên tới 28m và được đánh giá là 2 bộ xương cá voi lớn nhất Việt Nam. Đối với ngư dân làng Cảnh Dương, miếu thờ là điểm tựa tinh thần, trước mùa mở biển họ đều tổ chức Lễ cầu ngư tại đây, nhằm cầu cho một mùa đánh bắt được bội thu, an toàn vươn khơi. Cũng từ đó lễ hội Cầu Ngư – chèo Cạn được hình thành và được tổ chức thường niên hàng năm vào dịp rằm tháng giêng. Vùng đất này còn có cả một nghĩa địa cá voi nằm bên bờ biển với 30 ngôi mộ cá, được người dân dựng bia, đặt tên và chăm sóc hương khói rất chu đáo quanh năm.

Muốn cảm nhận được chiều sâu văn trầm tích văn hóa của làng Cảnh Dương, du khách phải trải nghiệm Lễ rước lửa thiêng trong đêm giao thừa với quan niệm rước cái may mắn, vận đỏ cho gia đình bình an, may mắn trong năm mới. Hay nghe những người đàn ông ở làng biển này hát ru. Đàn ông hát ru có lẽ là nét văn hóa độc đáo chỉ có ở miền quê này. Từng làn điệu sâu lắng đi vào lòng người đều có câu mở đầu là bồng bổng bồng bồng, hò hẻ, hò hè rất khác lạ, nghe trầm bổng như tiếng sóng biển vỗ bờ.

Xúc tiến quảng bá du lịch, thu hút đầu tư vào lĩnh vực du lịch

Những năm gần đây, công tác xúc tiến quảng bá du lịch được xem là yếu tố quan trọng trong việc phát triển ngành Du lịch của tỉnh, góp phần tăng trưởng lượt khách, doanh thu chuyên lĩnh vực du lịch, tăng thu nhập và tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương. Tỉnh Quảng Bình tích cực tham gia chương trình hợp tác liên kết vùng, đẩy mạnh triển khai quảng bá tại các thị trường khách trọng điểm trong nước và quốc tế theo hướng chuyên nghiệp thông qua nhiều nội dung hoạt động phong phú, đa dạng như: Ngày hội Du lịch thành phố Hồ Chí Minh, VITM Hà Nội, ITE Thành phố Hồ Chí Minh, BMTM Đà Nẵng... Bên cạnh đó cũng liên kết với các tỉnh khu vực Bắc miền Trung, bao gồm Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh để quảng bá điểm đến tại một số sự kiện lớn nhằm giới thiệu những sản phẩm độc đáo của địa phương đến với du khách; tổ chức khảo sát điểm đến, hợp tác phát triển du lịch với các tỉnh bạn, quảng bá trên các phương tiện truyền thông và tạp chí chuyên ngành, phối hợp với thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Lào Cai, Nghệ An, Hà Tĩnh, Đà Nẵng… để quảng bá hình ảnh điểm đến du lịch, trao đổi, chia sẻ và cung cấp thông tin về hoạt động du lịch giữa các địa phương. Đặc biệt, phối hợp với các đoàn làm phim trong nước và nước ngoài thực hiện các chương trình phim quảng bá về du lịch của tỉnh, giới thiệu về văn hóa, danh lam thắng cảnh, hệ thống hang động, sản phẩm du lịch, ẩm thực đặc trưng của tỉnh.

Trang Thông tin điện tử du lịch của tỉnh (quangbinhtourism.vn) với hai ngôn ngữ tiếng Anh và tiếng Việt có nội dung phong phú, hình ảnh đẹp, thường xuyên viết, cập nhật các tin, bài có chất lượng về hoạt động du lịch, thu hút hàng trăm nghìn lượt truy cập mỗi năm; xây dựng, phát hành các ấn phẩm du lịch có chất lượng cao như Cẩm nang du lịch Quảng Bình, sách “Khám phá Quảng Bình”, bản đồ du lịch Quảng Bình, thành phố Đồng Hới, các tờ rơi, tập gấp, túi đựng ấn phẩm du lịch, video về du lịch Quảng Bình phục vụ công tác quảng bá xúc tiến du lịch... Mặt khác, cung cấp miễn phí các ấn phẩm du lịch cho đơn vị, doanh nghiệp hoạt động du lịch trên địa bàn tỉnh, đồng thời phối hợp với Sở Du lịch Hà Nội, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch thành phố Hà Nội phát miễn phí ấn phẩm du lịch (sách hướng dẫn du lịch, bản đồ, đĩa DVD, sách mỏng Phong Nha - Kẻ Bàng, các tập gấp, tờ rơi…) tại các quầy thông tin du lịch như nhà ga T1 và T2 sân bay quốc tế Nội Bài, trung tâm thành phố Hà Nội phục vụ khách du lịch.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá du lịch trên các tạp chí, Cổng Thông tin điện tử của tỉnh, Trang Thông tin điện tử tổng hợp của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đặc biệt là thực hiện các chuyên đề về quảng bá du lịch trên Tạp chí Du lịch Việt Nam…; cung cấp các thông tin, hình ảnh cho Tổng cục Du lịch Việt Nam tham gia các triển lãm, hội chợ và các sự kiện du lịch ở nước ngoài, đồng thời triển khai hoạt động đường dây nóng du lịch nhằm cung cấp thông tin, giải đáp thắc mắc của du khách.

Thời gian qua, nhiều địa danh nổi tiếng của Quảng Bình đã được các tổ chức, tạp chí uy tín trong nước và quốc tế vinh danh như: Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới lần thứ 2 (năm 2015); biển Nhật Lệ lọt vào Top 10 bãi biển đẹp nhất Việt Nam; đặc biệt Hang Sơn Đoòng liên tục xuất hiện trên các chuyên trang du lịch và kênh truyền hình nổi tiếng Global Grasshopper, Huffington Post, Đài Truyền hình ABC (Hoa Kỳ). Đó cũng là tiền đề để thu hút đoàn làm phim “Kong: Skull Island” của Hãng phim Legendary Pictures đến từ kinh đô điện ảnh Hollywood chọn một số địa danh gồm: Đèo Đá Đẽo nằm trên đường Hồ Chí Minh, hang Tú Làn, hang Chuột ở xã Tân Hóa, hồ Yên Phú ở xã Trung Hóa của huyện Minh Hóa (cùng với Vịnh Hạ Long, Ninh Bình) làm bối cảnh chính cho siêu phẩm điện ảnh này. Đây là hình thức quảng bá vô cùng hiệu quả nếu ngành Du lịch biết khai thác và nắm bắt được cơ hội, bởi hiệu ứng của điện ảnh mang lại vô cùng to lớn, nhiều quốc gia trên thế giới đã thu hút được lượng khách khổng lồ thông qua kênh quảng bá này. Sự kiện đoàn đại sứ của 07 nước Argentina, Thụy Điển, Ý, Anh, Úc, Séc, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ, Á hậu Dương Trương Thiên Lý do ông Phạm Sanh Châu, Vụ trưởng Vụ Văn hóa đối ngoại và Unesco (Bộ Ngoại giao) làm trưởng đoàn chinh phục thành công Hang Sơn Đoòng đã gây được tiếng vang lớn và thu hút đông đảo sự chú ý của dư luận trong nước, quốc tế, có tác động không nhỏ đến việc quảng bá, xúc tiến hình ảnh du lịch, mời gọi các nhà đầu tư trong nước, quốc tế đến với Quảng Bình. 

Quảng Bình định vị được sản phẩm du lịch cốt lõi, xác định đối tượng khách mục tiêu là khách quốc tế, từ đó tập trung quảng bá mạnh ra thị trường nước ngoài. Tạo các từ khoá về du lịch Quảng Bình cho hoạt động tìm kiếm trên Google. Tổ chức các đoàn đi xúc tiến, quảng bá du lịch ở nước ngoài (gặp gỡ các chuyên gia, doanh nghiệp, công ty lữ hành, hiệp hội hang động để giới thiệu, quảng bá các sản phẩm du lịch, đặc biệt sản phẩm du lịch mạo hiểm, thám hiểm hang động, mời chào các công ty lữ hành đưa khách đến Quảng Bình). 

Ngày 30/5/2025, Đoàn gặp gỡ đại diện Công ty TNHH MTV Chua Me Đất (viết tắt Oxalis), trao đổi kinh nghiệm phát triển mô hình doanh nghiệp hợp tác với cộng đồng hình thành Làng du lịch Tân Hóa - Làng Du lịch tốt nhất thế giới do UN Tourism (Tổ chức Du lịch thế giới) công nhận; khảo sát, học tập kinh nghiệm tại Làng du lịch Tân Hóa. 

Được xem là vùng "rốn lũ" của Quảng Bình, năm 2010, Tân Hóa chứng kiến trận lụt lịch sử với mực nước dâng cao 12 m, nhấn chìm hầu hết nhà cửa. Dân làng phải sơ tán lên các hang đá và vách núi tránh trú. Năm 2011, người dân Tân Hóa làm nhà bè phao để sống chung với lũ và cải tiến thành mô hình nhà nổi vào năm 2012 để người dân có thể sinh hoạt bình thường trong lũ. Tổ chức Du lịch thế giới đã ghi nhận tài nguyên văn hóa, thiên nhiên phong phú và nổi bật của làng Tân Hóa. Ngoài ra, những cam kết và hành động của làng về phát triển du lịch bền vững cũng là yếu tố giúp Tân Hóa được vinh danh. Ngày (19/10/2023), Tổ chức Du lịch thế giới công bố Tân Hóa là "Làng du lịch tốt nhất thế giới 2023". Hiện tại, Tân Hóa có hơn 600 căn nhà nổi được xây dựng 100% từ nguồn tiền ủng hộ của các "mạnh thường quân", trong đó có Oxalis. Tân Hóa còn phát triển thêm mô hình trải nghiệm du lịch mùa lũ. Oxalis đầu tư cho 10 ngôi nhà nổi thành homestay, phối hợp các chủ hộ quản lý, vận hành các homestay (tiếp thị, quảng bá, đưa các khách du lịch đến nghỉ, trải nghiệm ẩm thực, văn hoá). 

Giải thưởng Best Tourism Villages - Làng du lịch tốt nhất là một sáng kiến toàn cầu nhằm làm nổi bật lên những ngôi làng dùng du lịch để bảo tồn văn hoá và truyền thống, tôn vinh sự đa dạng, đồng thời tạo cơ hội và bảo vệ đa dạng sinh học. 

Mục tiêu của Giải thưởng Làng du lịch tốt nhất bao gồm ba khía cạnh chính: Con người: Giảm bất bình đẳng về thu nhập và phát triển trong khu vực, chống giảm dân số ở nông thôn, tiến bộ về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ và thanh niên, cũng như tăng cường phát triển giáo dục và kỹ năng; Sự phồn vinh: Thúc đẩy chuyển đổi nông thôn và tăng cường sự phát triển, cải thiện quản trị ở mọi cấp độ và quan hệ đối tác, tạo sự tham gia tích cực của cộng đồng (3 bên bao gồm chính quyền, tư nhân và cộng đồng), nâng cao khả năng kết nối, cơ sở hạ tầng và khả năng tiếp cận tài chính và đầu tư, đồng thời, đẩy mạnh đổi mới và số hoá, cũng như đổi mới trong phát triển sản phẩm và tích hợp chuỗi giá trị; Hành tinh: Thúc đẩy mối quan hệ giữa các hệ thống thực phẩm bền vững, công bằng và linh hoạt với du lịch để bảo tồn đa dạng sinh học, đa dạng sinh học nông nghiệp, di sản văn hoá và ẩm thực địa phương, ngoài ra, còn thúc đẩy việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và văn hoá, cùng với các hoạt động bền vững nhằm sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn và giảm phát thải và chất thải.

Tính chất của giải thưởng: Giải thưởng Làng du lịch tốt nhất do Tổ chức Du lịch thế giới trao không giống bất kỳ giải thưởng du lịch nào trong và ngoài nước từ trước đến nay. Danh hiệu này không nhằm vinh danh những làng du lịch có số lượt khách nhiều nhất, doanh thu từ du lịch cao nhất, hay những làng du lịch đã thành công nổi bật trên thế giới. Thay vào đó, đây là sự công nhận của Tổ chức Du lịch thế giới về những mô hình du lịch nông thôn tôn trọng và bảo tồn các giá trị tự nhiên, văn hoá, đồng thời phát huy giá trị của du lịch cộng đồng và cam kết rõ ràng về phát triển bền vững. Giải thưởng Làng du lịch tốt nhất công nhận các làng quê là điểm đến du lịch nông thôn nổi bật, với tài nguyên văn hoá và thiên nhiên được công nhận, bảo tồn và quảng bá những giá trị, sản phẩm và lối sống của cộng đồng và nông thôn. Giải thưởng Làng du lịch tốt nhất cũng công nhận các làng quê cam kết rõ ràng về bền vững trong mọi khía cạnh - kinh tế, xã hội và môi trường - thông qua việc phát triển du lịch trở thành một động lực thúc đẩy phát triển nông thôn và sự phát triển toàn diện của cộng đồng. Giải thưởng này cũng đặc biệt vì nó không chỉ là một giải thưởng được nhận xong là chấm hết. Ngược lại, khi một làng đạt được Giải thưởng Làng du lịch tốt nhất, tức là làng đó cũng trở thành thành viên của mạng lưới Làng du lịch tốt nhất toàn cầu (The Best Tourism Villages Network). Đây là một nơi để trao đổi kinh nghiệm, cơ hội và các phương pháp tốt, học hỏi giữa các thành viên. Mạng lưới cũng mở cửa cho các chuyên gia và đối tác trong cả công và tư nhân đóng góp vào việc thúc đẩy du lịch như một động lực cho phát triển nông thôn.

Tiêu chí lựa chọn Giải thưởng Làng du lịch tốt nhất: Tổ chức Du lịch thế giới thành lập hội đồng chấm giải gồm các chuyên gia hàng đầu về phát triển bền vững trên thế giới, đại diện cho các trường đại học và viện nghiên cứu hàng đầu về phát triển du lịch. Tên các thành viên trong hội đồng chấm giải sẽ không được công bố trước khi trao giải. Các tiêu chí đánh giá bao gồm 9 lĩnh vực: Tài nguyên văn hoá và thiên nhiên; Phát huy và bảo tồn tài nguyên văn hoá; Tính bền vững kinh tế; Tính bền vững xã hội; Tính bền vững môi trường; Phát triển du lịch và tích hợp chuỗi giá trị; Quản trị và ưu tiên du lịch; Cơ sở hạ tầng và kết nối; Sức khoẻ, an toàn và an ninh. Các tiêu chí này được công khai trên trang web của Tổ chức Du lịch thế giới ngay từ lúc bắt đầu: The initiative - Best Tourism Villages (unwto.org).

Có 3 lý do chính mà Tân Hoá được công nhận là Làng Du lịch tốt nhất bởi Tổ chức Du lịch thế giới. Các lý do này đã được công khai trên trang web của họ tại đây: Tan Hoa - Best Tourism Villages (unwto.org). Ba lý do đó là:

Thích ứng với các mùa: Làng Tân Hoá nổi tiếng với thiên tai và lũ lụt. Mô hình du lịch thích ứng với thời tiết đã được phát triển từ năm 2017, tập trung điều chỉnh các tour thám hiểm hang động để phù hợp với sự thay đổi theo mùa, đặc biệt là trong mùa mưa, nhằm đảm bảo an toàn cho du khách và nhân viên. Dựa trên thành công này, mô hình nhà nghỉ homestay thích ứng với thời tiết đã được giới thiệu vào năm 2022 và được cải tiến hơn nữa vào năm 2023. Những sự thích ứng này đã ảnh hưởng tích cực đến nhận thức về hoạt động du lịch ở Tân Hoá, dẫn đến sự gia tăng đáng kể số lượng du khách trong nước và quốc tế muốn trải nghiệm khu vực. Năm 2022, Tân Hoá đã đón lượng du khách kỷ lục 8.001 lượt, vượt qua con số của những năm trước. Cách tiếp cận sáng tạo này tiếp tục thu hút ngày càng nhiều khách du lịch, cả trong nước và quốc tế, những người mong muốn tham gia vào những trải nghiệm chân thực và phong phú mà Tân Hoá mang lại.

Bảo tồn văn hoá địa phương: Là một trong những ưu tiên hàng đầu của làng Tân Hoá. Bên cạnh việc dạy tiếng Việt trong hệ thống giáo dục, người Nguồn tại đây vẫn duy trì tiếng Nguồn để giao tiếp hàng ngày trong cộng đồng. Các phong tục văn hoá như Hò Thuốc Cá, lễ hội Rằm Tháng Ba và truyền thống giỗ sống được người dân địa phương lưu giữ qua nhiều thế hệ. Ngoài ra, Hò thuốc cá đã được công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.

Cơ chế tài chính hướng tới phát triển du lịch: Hàng năm, tỉnh Quảng Bình đưa ra chính sách hỗ trợ tài chính cho các dự án phát triển du lịch nông thôn tại cộng đồng địa phương. Các chính sách này, bao gồm cả các khoản hỗ trợ tài chính, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng nhà dân bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước hoặc thông qua các khoản vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội huyện. Làng Tân Hoá đã phổ biến hiệu quả các chính sách hỗ trợ này đến từng hộ gia đình, giúp họ tiếp cận nhiều cơ hội tài trợ khác nhau. Chúng bao gồm các quỹ của chính phủ như quỹ giảm nghèo, quỹ phát triển nông thôn mới và quỹ hỗ trợ dân tộc thiểu số. Du lịch đã thay đổi làng Tân Hóa, giúp người dân nâng cao thu nhập và cải thiện cuộc sống. Làng Tân Hoá khuyến khích người dân tự kinh doanh độc lập và trở thành một phần của chuỗi cung ứng du lịch. Người dân địa phương tham gia vào nhiều hoạt động dịch vụ du lịch khác nhau, bao gồm điều hành homestay phục vụ khách du lịch, tổ chức các bữa ăn tự nấu cho du khách thưởng thức ẩm thực địa phương và bán sản phẩm địa phương cho khách du lịch thông qua sáng kiến OCOP (One Commune, One Product). Các sản phẩm địa phương bao gồm mật ong, hạt tiêu, bột nghệ, cá muối và các sản phẩm nông nghiệp khác.

Ngoài ra, Tân Hoá đã đạt 12/17 tiêu chí về mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc. Lợi ích của Tân Hoá khi là thành viên Mạng lưới Làng Du lịch tốt nhất. Tân Hoá sẽ được quảng bá rộng khắp trên các nền tảng như website của Tổ chức Du lịch thế giới, Làng Du lịch tốt nhất và thường xuyên được quảng bá trong các chiến dịch truyền thông trên các mạng xã hội của Tổ chức Du lịch thế giới. Ngoài ra, Tân Hoá cũng được sử dụng logo Giải thưởng Làng Du lịch tốt nhất. Tân Hoá sẽ nhận được sự tuyên truyền và hỗ trợ, đầu tư từ các cấp chính quyền và cộng đồng các tổ chức quốc tế thông qua Tổ chức Du lịch thế giới. 

Những việc Tân Hoá cần làm sau khi đạt giải: Sau khi đạt giải thưởng Làng Du lịch tốt nhất, Làng Tân Hoá trở thành thành viên của Mạng lưới Làng Du lịch tốt nhất toàn cầu. Tân Hoá cần cam kết thực hiện 5 việc sau để duy trì thành viên cũng như hướng tới mục tiêu phát triển của mình. Báo cáo: Tân Hoá phải báo cáo hoạt động du lịch hàng năm lên Tổ chức Du lịch thế giới. Trong đó Tân Hoá phải cam kết duy trì và thực hiện đúng các tiêu chí phát triển du lịch bền vững mà Tổ chức Du lịch thế giới đề ra. Vận động: Tiếp tục tham gia các hoạt động du lịch bền vững và có trách nhiệm. Lập kế hoạch hành động để ủng hộ phát triển các giá trị của Làng Du lịch tốt nhất. Vận động các thành viên liên quan thực hiện đầy đủ các giá trị của Làng Du lịch tốt nhất. Tham gia: Tham gia đầy đủ các hoạt động của hệ thống Làng Du lịch tốt nhất toàn cầu. Tham gia các hoạt động đào tạo, họp hành và các hoạt động liên quan đến hệ thống Làng Du lịch tốt nhất. Tham gia tương tác, trao đổi kinh nghiệm với các thành viên Làng Du lịch tốt nhất khác trong hệ thống. Trao đổi thông tin: Quảng bá và phổ biến các sáng kiến của Làng Du lịch tốt nhất cho cộng đồng. Sử dụng logo biểu tượng của Làng Du lịch tốt nhất trong hoạt động quảng bá. Chia sẻ thông tin: Chia sẻ những sáng kiến tốt của mình cho các thành viên trong hệ thống Làng Du lịch tốt nhất toàn cầu.

Đoàn công tác Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch đã tham quan Công viên OZO (mô hình doanh nghiệp thuê môi trường rừng của Ban Quản lý Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng), gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm với doanh nghiệp đang khai thác Công viên. Khu du lịch sinh thái Công viên OZO là một điểm dã ngoại rộng gần 5ha, nằm kế bên rừng nguyên sinh thuộc quần thể Phong Nha – Kẻ Bàng, một trong những Di sản Thiên Nhiên được UNESCO công nhận. Công viên OZO được ban tặng một không gian trong lành, rộng mở và hoang sơ, dần trở thành điểm quây quần, vui chơi và khám phá lí tưởng cho các gia đình, nhóm bạn hoặc tập thể với sức chứa lên tới 1500 khách. Công viên OZO được khai thác và vận hành theo mô hình Du lịch sinh thái. Doanh nghiệp mong muốn góp phần công sức cho mục tiêu “Du lịch xanh” của tỉnh Quảng Bình, Việt Nam. Với tâm niệm này, đội ngũ quản lý và vận hành của Công viên OZO thực sự chú trọng, đề cao tinh thần và ý thức bảo vệ môi trường, bảo tồn và gìn giữ thiên nhiên, văn hóa. Bên cạnh đó, tạo thu nhập ổn định cho người dân địa phương, chia sẻ và định hướng nhận thức về tôn trọng môi trường, văn hóa cho cả người dân bản địa cũng như du khách. Các hoạt động trải nghiệm: Chinh phục “Chuỗi 7 trò chơi liên hoàn trên cây” (lần đầu tiên tại Quảng Bình); “Xõa” hết mình với thử thách đu Zipline xuyên rừng kiểu Tarzan; Đi bộ thăm quan rừng nguyên sinh (999m); Check-in tại cầu Tình Yêu – nơi lưu giữ” tình cảm tại OZO (kết nối bến Anh & bến Em); Thử thách hồi hộp băng qua cầu Khỉ bắc ngang suối OZO; Đu xích đu vô cực trên Đồi cỏ, tìm cảm giác “trở về tuổi thơ”; Bơi, tắm suối OZO, chơi bóng chuyền bên bến thuyền Em; Chèo thuyền trên suối OZO, dòng suối đẹp như miền cổ tích; Cười thả ga với trò chơi dưới nước “muốn sang thì bắc cầu Kiều”. Mỗi năm Công viên OZO có 01-02 công trình sáng tạo mới, đẩy mạnh công tác truyền thông đa kênh, có đội ngũ sales, maketing mạnh, tích cực kết nối, đi làm việc với các công ty lữ hành, trường học, doanh nghiệp để thu hút khách du lịch đến trải nghiệm các hoạt động tại Công viên OZO. 

Đoàn công tác đã khảo sát Động Phong Nha, học tập kinh nghiệm lắp bảng biển, bảo tồn và phát huy giá trị hang động. Động Phong Nha nằm trong Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, là Di sản thiên nhiên thế giới được UNESCO công nhận, thuộc xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, cách thành phố Đồng Hới về phía Tây Bắc khoảng 45km. Trong các hang động thì Phong Nha thật sự nổi bật nhất với chiều dài khảo sát lên tới gần 8km, có nhiều hang động đẹp, thạch nhũ bắt mắt. Tất cả làm nên vẻ đẹp hùng vĩ, mang tới cảm giác lý thú, thư thái và dễ chịu cho du khách tới đây tham quan. Động Phong Nha có cái tên đầy thi vị mang ý nghĩa “gió luồn qua kẽ răng” vì sở hữu những măng đá rũ xuống ở cửa hang, tạo nên hình ảnh biểu tượng đúng với cái tên Phong Nha. Tuy thường được gọi là động Phong Nha Kẻ Bàng nhưng thực chất động Phong Nha chỉ là một trong số rất nhiều hang động khác thuộc Vườn Quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng. Nơi đây còn được mệnh danh là “Thiên Nam đệ nhất động” khi trở thành điểm đầu tiên được đưa vào khai thác phục vụ du lịch tại Phong Nha Kẻ Bàng. Động dài 7.729 m, cửa động rộng 20-25m, cao 10m, sâu 83m, gồm 12 hang chính và khá nhiều nhánh hang phụ nối liền nhau. Đặc trưng của nơi đây là sở hữu nhiều thạch nhũ với nhiều hình dáng đẹp, bắt mắt với không khí mát mẻ, dễ chịu, rất được du khách yêu thích.

1.3. Ngày 31/5/2025 Đoàn làm việc với Trung tâm Du lịch Phong Nha - Kẻ Bàng, Công ty TNHH MTV Chua Me Đất (viết tắt Oxalis), Công ty TNHH Jungle Boss, chia sẻ kinh nghiệm quản lý khai thác, quảng bá các sản phẩm du lịch; xúc tiến hợp tác với Oxalis và Jungle Boss. 

Lịch sử phát triển du lịch ở Phong Nha: Trước năm 2011, các hoạt động du lịch hang động tại Phong Nha - Kẻ Bàng chủ yếu tập trung vào các hang động khai thác du lịch đại trà như Động Phong Nha, Động Tiên Sơn, Động Thiên Đường, Khu du lịch suối nước Moọc - Hang Tối. Các hoạt động du lịch này đón khoảng 500 ngàn khách tham quan mỗi năm, tuy nhiên du khách hầu hết sau khi đi tham quan hang động sẽ lựa chọn trở về lưu trú ở các thành phố lớn như Huế, Đà Nẵng và một số khác ở Đồng Hới. Người dân địa phương vẫn chưa có nhiều cơ hội được tham gia vào các hoạt động du lịch, do đó cuộc sống người dân vẫn còn khó khăn và nhiều người vẫn vào rừng khai thác gỗ và săn bắn trái phép. Hoạt động du lịch tại Phong Nha thời điểm trước năm 2011 chủ yếu là các hoạt động kinh doanh ăn uống trong ngày cùng với một số khách sạn mini ở khu vực trung tâm Phong Nha. Các hoạt động này chủ yếu khai thác du lịch vào mùa hè, những mùa khác trong năm gần như không có khách đến.

Sự ra đời của loại hình du lịch thám hiểm hang động: Năm 2011, Oxalis Adventure được thành lập, chuyên tổ chức các tour du lịch mạo hiểm qua đêm đi vào sâu trong rừng nguyên sinh của Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng để khám phá Hang Én hay các tour du lịch khám phá hang động Tú Làn trong ngày và các tour dài ngày ở trong rừng. Loại hình tour khám phá hang động này lần đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam và thu hút rất nhiều du khách nước ngoài tham gia, nhiều người trong số đó bị lôi cuốn bởi bài báo về Hang Sơn Đoòng trên tạp chí National Geographic. Cùng thời điểm trên, đạo diễn lừng danh James Cameron đã cho công chiếu bộ phim phiêu lưu mạo hiểm mang tên "Sanctum", kể về chuyến khám phá của nhóm người đi thám hiểm hang động và bị một trận lũ làm ngập miệng hang khiến các thành viên trong đoàn phải tìm cách thoát ra bằng lối ngầm dưới lòng hang. Hành trình ly kỳ và đầy kịch tính cùng những cảnh đẹp tráng lệ bên trong hang động khiến người xem rất tò mò muốn được xem tận mắt. Và xu thế du lịch thám hiểm hang động được khởi đầu từ đó.

Sơn Đoòng - Hang động đã vực dậy một ngôi làng: Năm 2013, tour thám hiểm Sơn Đoòng được tỉnh Quảng Bình cấp phép Oxalis Adventure đưa vào khai thác theo hình thức du lịch mạo hiểm với thời gian 6 ngày và 5 đêm. Tour thám hiểm Sơn Đoòng ngay lập tức tạo tiếng vang khắp thế giới và được hàng trăm tờ báo lớn trên thế giới giới thiệu và đưa tin, thu hút các hãng truyền hình, các đoàn làm phim Hollywood đến quay phim. Sơn Đoòng đã góp phần vào việc đưa Quảng Bình vào bản đồ du lịch thế giới và được nhiều người biết đến. Từ hiệu ứng Sơn Đoòng, các tour du lịch khác trong vùng phát triển, nhiều dịch vụ du lịch được mở ra, hàng trăm gia đình xây dựng homestay để đón khách. Nhà làm phim từng đạt giải Emmy - Ông Sid Perou đã đến Sơn Đoòng và Phong Nha để làm bộ phim tài liệu dài 40 phút với tiêu đề "Sơn Đoòng - Hang động đã vực dậy một ngôi làng" để kể về những thay đổi của làng Phong Nha từ xưa đến nay. Phong Nha - Kẻ Bàng ngày nay là điểm đến hấp dẫn của du khách trong nước và quốc tế. Vì vậy, cuộc sống của người dân địa phương dần được cải thiện và ấm no hơn.

Đầu tư du lịch phát triển: Tiếng vang của Sơn Đoòng đã làm nhiều người trên thế giới chú ý đến Phong Nha, Quảng Bình, bao gồm những nhà đầu tư lớn. Phong Nha ngày nay được đầu tư hạ tầng hiện đại hơn. Nhiều dự án du lịch ở vùng đệm của Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng được nhiều doanh nghiệp đăng ký đầu tư. Các đường bay thẳng nối Quảng Bình với TP Hồ Chí Minh và Hà Nội ngày càng nhiều hơn, tạo đà phát triển giao thương giữa các vùng. Trước đây, Quảng Bình được xếp hạng là một trong những tỉnh nghèo nhất Việt Nam. Ngày nay, nhiều người dân địa phương đã có việc làm và cuộc sống được cải thiện hơn. Thu nhập bình quân (GRDP) đầu người đạt 49,3 triệu đồng vào năm 2021. Ngày nay, Phong Nha đã trở thành một thị trấn du lịch với diện tích 99,48 km². Dân số vào năm 2019 là 12.475 người, với mật độ 125 người/km². Cuộc sống chủ yếu tập trung vào hoạt động nông nghiệp và du lịch.

Theo thông tin từ Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha- Kẻ Bàng (VQG PN-KB) cho biết, đến nay, tổng lượng khách tham quan Di sản thiên nhiên thế giới VQG PN-KB đạt hơn 848.000 lượt khách; tổng doanh thu tại các khu, điểm, tuyến du lịch trên địa bàn VQG đạt hơn 300 tỷ đồng. Trong đó, lượng khách quốc tế hơn 144.400 lượt (đạt 168% so với cùng kỳ); khách trong nước hơn 703.800 lượt (đạt 120% so với cùng kỳ). Để đạt những con số ấn tượng đó, Ban Quản lý VQG PN-KB đã tăng cường đẩy mạnh công tác quảng bá, giới thiệu sản phẩm du lịch, dịch vụ dưới nhiều hình thức, như: Quảng bá, giới thiệu các tuyến, điểm du lịch trên trang mạng xã hội, website của đơn vị và facebook của cá nhân; tiếp cận phương thức quảng bá thông qua các nhân vật nổi tiếng, có sức ảnh hưởng lớn để tạo ra hiệu ứng lan tỏa. Đồng thời tăng cường xúc tiến, quảng bá, giới thiệu các sản phẩm du lịch, nhất là trên các nền tảng số; đẩy mạnh hợp tác cùng các công ty lữ hành, đối tác trong và ngoài tỉnh nhằm thu hút khách du lịch; tổ chức các đoàn đi xúc tiến, tìm kiếm đối tác để hợp tác đưa khách đến các tuyến, điểm của đơn vị…

Công ty có cái tên Chua Me Đất (Oxalis) trở thành công ty du lịch mạo hiểm lớn nhất Đông Nam Á, độc quyền tour khám phá hang động Sơn Đoòng nổi tiếng thế giới. Nếu để lý giải điều gì đã làm nên thành công của họ, đó có lẽ là công thức 3T bao gồm: Tình yêu lớn, Tư duy vượt trội và Trách nhiệm vững. 

Từ một doanh nghiệp địa phương có những thời điểm không đủ nguồn khách để tạo việc làm và thu nhập cho nhân viên, đến giai đoạn 2018-2019, Oxalis đã đón trung bình 12.427 lượt khách/năm. Từ đầu năm 2022 đến nay, con số này vào khoảng 10.000 lượt khách. Tổng doanh thu du lịch từ năm 2011 đến 2021 của công ty là 644 tỷ đồng, nộp vào ngân sách nhà nước 151 tỷ đồng. 

Tình yêu của những con người ở Oxalis dành cho Sơn Đoòng có thể chạm tới trái tim của du khách. Nhưng chừng ấy không thể đủ thuyết phục những tên tuổi lớn và khắt khe trên thế giới như National Geographic, BBC, ABC News,… trở thành đối tác truyền thông. Để làm việc được với “người khổng lồ”, Oxalis phải chứng minh được năng lực cung ứng dịch vụ, quy trình vận hành, cam kết bảo tồn tự nhiên. Ngoài ra còn cần những yếu tố minh bạch tài chính như tuân thủ các quy định về thuế, có báo cáo tài chính kiểm toán khi được yêu cầu...

Khi phân tích thành công của Oxalis trên góc độ kinh doanh, không thể không nhắc tới yếu tố chiến lược. Hãy nhìn cách mà họ làm marketing để thấy rõ điều đó. Đầu tiên, những gì tốt nhất phải được “bán” một cách xứng đáng. Ngay từ khi thiết lập tour khám phá Sơn Đoòng, sản phẩm đã có giá 3.000 USD/du khách, một mức giá vượt trội hoàn toàn so với du lịch Việt Nam lúc bấy giờ và không hề thấp so với mặt bằng du lịch thế giới. Oxalis đã đúng hướng khi xác định đối tượng khách hàng tiềm năng cho tour Sơn Đoòng là du khách quốc tế, những người có xu hướng ưa thích loại hình du lịch mạo hiểm và có điều kiện hơn về khả năng chi trả. Con số thực tế đã chứng minh. Trong vòng 9 năm hoạt động trước thời điểm COVID-19 diễn ra, lượng khách đến với Oxalis chủ yếu là khách quốc tế, chiếm tới hơn 80%. Tiếp theo, Oxalis sử dụng “hang động lớn nhất thế giới” như một “sản phẩm mồi” trong chiến lược kinh doanh tổng thể. Trên thực tế, mức giá 3.000 USD không phải là sự lựa chọn của số đông, chưa kể còn có rào cản về vấn đề thể lực tham gia tour và số lượng khách bị giới hạn. Điều này nghe có vẻ sẽ “hạn chế” tăng trưởng của công ty, nhưng thực tế các yếu tố nói trên lại tạo sự “khan hiếm” về cung. Nhờ vậy, những người dù yêu thích nhưng không có điều kiện tham gia tour Sơn Đoòng vẫn có cơ hội lựa chọn những tour khác, chi phí thấp hơn và dễ đi hơn.

“Hiện tượng” Sơn Đoòng đã thổi một luồng gió mới cho ngành du lịch non trẻ ở Phong Nha. Nếu coi dấu mốc năm 2015 với chương trình Good Morning America là “cú nổ truyền thông” của Sơn Đoòng thì liên tiếp 4 năm tiếp theo, lượng khách đến Phong Nha – Kẻ Bàng luôn tăng trưởng dương, và đạt đỉnh trước khi COVID xuất hiện vào năm 2019 với gần 854.224 lượt, cao nhất trong vòng 20 năm trở lại đây.

Oxalis không chỉ làm du lịch sinh thái, mà còn hướng đến mô hình du lịch tái sinh”, đó là lời khẳng định của CEO Nguyễn Châu Á về con đường Oxalis đã và đang đi. Thứ nhất, Oxalis gìn giữ, không xâm phạm đến hiện trạng của tự nhiên. Đây là quan điểm hoạt động nhất quán và xuyên suốt của Oxalis ngay từ khi thành lập. Với những tour du lịch thăm quan hang động, Oxalis phải có đề án cụ thể và được sự đánh giá, cho phép của cơ quan chức năng, từ Ban quản lý vườn Quốc Gia Phong Nha – Kẻ Bàng, đến Ủy ban nhân dân tỉnh, các Sở ban ngành liên quan…Họ trực tiếp khảo sát, cùng Oxalis xây dựng phương án tốt nhất, tránh tác động tối đa vào thiên nhiên. Có rất nhiều quy định, như khách chỉ được đi theo lối đi đánh dấu sẵn, không được viết vẽ, chạm tay vào thạch nhũ, vịn tay bắt buộc phải đeo găng để không làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển của thạch nhũ. Tôn chỉ xuyên suốt của Oxalis là ‘Tất cả mọi thứ mang vào đều phải mang ra khỏi hang, bao gồm chất thải con người’. Đội ngũ porter của chúng tôi ngoài nhiệm vụ cõng vác các dụng cụ, thiết bị và đồ đạc thì còn nhiệm vụ mang cõng rác trở về thị trấn. Toàn bộ quá trình vận hành tour sẽ có cơ quan chức năng giám sát, kiểm tra để đảm bảo doanh nghiệp làm đúng theo quy trình đã cam kết.

Thứ hai, Oxalis dành thời gian để thiên nhiên tái tạo. Chẳng hạn, tour thám hiểm Sơn Đoòng đóng tour từ cuối tháng 8 đến giữa tháng 1, thời gian còn lại trong năm để thiên nhiên nghỉ ngơi và tái tạo. Cuối mùa, nhân sự của Oxalis sẽ dọn hết đồ đạc như lều trại, vật dụng… ở các bãi cắm trại trong hang, trả lại nguyên trạng cho thiên nhiên.

Thứ ba, việc sử dụng và đào tạo lao động địa phương chính là tạo ra một lực lượng trực tiếp bảo vệ thiên nhiên. Khi người dân có được thu nhập ổn định từ những công việc như trợ lý an toàn, hướng dẫn viên, đầu bếp, khuân vác… họ sẽ ý thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ rừng và hệ sinh thái để khai thác du lịch cho nhiều thế hệ sau. Rừng vẫn là sinh kế của người dân nhưng theo một cách khác, bền vững hơn rất nhiều. 

Oxalis tiên phong trong việc tổ chức các tour du lịch trải nghiệm, khám phá hang động tại Việt Nam. Công ty sẽ đưa từng nhóm ít người đi vào hang động, núi rừng tại Di sản thiên nhiên thế giới, Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng và hệ thống hang động Tú Làn tại Quảng Bình. Oxalis đã tạo việc làm trực tiếp cho hơn 500 lao động địa phương tại Quảng Bình. Bên cạnh đó, công ty cũng hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia Hiệp hội nghiên cứu hang động Hoàng gia Anh để đảm bảo an toàn và bảo tồn thiên nhiên. Oxalis là đơn vị tiên phong nên ban đầu chỉ thu hút được du khách quốc tế, vốn đã quen với loại hình du lịch trải nghiệm. Qua nhiều năm kiên trì tiếp cận khách nội địa, thị trường khách trong nước đã có tăng trưởng rõ rệt. Năm 2012 chỉ có 35 khách Việt trên tổng số 2,000 khách tham gia tour, chưa đến 2%. Vào năm 2019 đã có đến 2.000 khách Việt trên tổng số hơn 10,000 khách tham gia tour Oxalis, đạt 20%.

Đoàn công tác Trung tâm Xúc tiến Đầu  tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Lạng đề xuất  sau chuyến công tác thu xếp buổi họp trực tuyến với Ban Lãnh đạo của Oxalis để trao đổi về kinh nghiệm xây dựng và phát triển sản phẩm du lịch thám hiểm hang động, hố sụt, các chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực du lịch, đặc biệt lĩnh vực du lịch thám hiểm hang động, tư vấn xây dựng Làng du lịch, tư vấn chiến lược maketing sản phẩm du lịch. 

Jungle Boss chuyên khai thác độc quyền các tour khám phá hang động và rừng nguyên sinh tại Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và các khu vực lân cận, bao gồm những tour mạo hiểm mới đưa vào hoạt động như Chinh phục Thác Đỗ Quyên – Thác nước cao nhất Đông Nam Á và Hố sụt Kong, một trong những hố sụt sâu nhất hành tinh. Hai bên thống nhất xúc tiến hợp tác khảo sát các điểm tiềm năng phát triển sản phẩm du lịch địa chất trong vùng CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. 

Đánh giá kết quả: Chương trình học tập kinh nghiệm và khảo sát một số điểm du lịch địa chất của tỉnh Quảng Bình đã diễn ra thành công tốt đẹp, qua đó Đoàn công tác Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Lạng Sơn đã tiếp thu những bài học quý báu của tỉnh Quảng Bình trong phát triển du lịch bền vững, góp phần nghiên cứu, xây dựng và phát triển các sản phẩm du lịch vùng Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn trong thời gian tới, đặc biệt phát triển, quản lý, khai thác hiệu quả các sản phẩm du lịch địa chất, du lịch mạo hiểm, du lịch cộng đồng, đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực du lịch; xây dựng chiến lược/kế hoạch truyền thông, quảng bá Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn, các sản phẩm du lịch độc đáo trong nước và ra quốc tế, xúc tiến thu hút nguồn lực xây dựng và phát triển Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn.

Một số nhiệm vụ trong thời gian tới

- Tiếp tục giữ liên hệ với Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Bình, trao đổi, học tập kinh nghiệm quản lý, bảo tồn, khai thác hiệu quả các giá trị CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. 

- Tiếp tục giữ liên lạc, kết nối, thu xếp buổi họp trực tuyến với Oxalis; hợp tác với Jungle Boss khảo sát các điểm tiềm năng phát triển sản phẩm du lịch địa chất, du lịch mạo hiểm trong vùng CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn.

- Nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của tỉnh Quảng Bình để tư vấn cho doanh nghiệp quy trình xin khai thác một sản phẩm du lịch địa chất, du lịch mạo hiểm. CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn đang trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách, công ty lữ hành, doanh nghiệp, nhà đầu tư trong nước và quốc tế. Hiện Công ty Cổ phần Việt Nam Expeditions mới được cấp phép khai thác du lịch mạo hiểm tại Điểm Cổng trời Yên Sơn, Thung lũng Lân Ty (huyện Hữu Lũng); một số doanh nghiệp đang quan tâm đến dự án Tour du lịch giáo dục ngoài trời, các điểm tiềm năng phát triển du lịch thám hiểm hang động, hố sụt (Hang Ngườm Moóc, Hố sụt Thẩm Lũm, Hố sụt Ùng Roặc, huyện Bình Gia; Hang Khuôn Bồng, huyện Bắc Sơn), Con đường mòn địa chất “Hành trình đến với Trái tim Hồ Lân Ty", huyện Hữu Lũng.

- Định vị sản phẩm du lịch cốt lõi vùng CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn là sản phẩm du lịch địa chất (Con đường mòn địa chất, bảo tàng thiên nhiên ngoài trời ở Điểm Thế giới đầm hồ Na Dương), du lịch mạo hiểm (thám hiểm hang động, hố sụt, Via Ferrata, vượt thác, trekking, zipline, chèo SUP, Kayak), sản phẩm du lịch vệ tinh là 38 điểm trên 4 tuyến du lịch CVĐC, Làng du lịch, Làng văn hoá du lịch trong vùng CVĐC Toàn cầu Lạng Sơn (tham khảo ý tưởng của tỉnh Quảng Bình trong hình thành các Làng du lịch; mô hình hợp tác giữa doanh nghiệp và cộng đồng trong việc xây dựng, phát triển Làng du lịch). 

- Sau khi xác định được sản phẩm du lịch cốt lõi vùng CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn là sản phẩm du lịch địa chất, du lịch mạo hiểm, xác định đối tượng khách tiềm năng là khách quốc tế, từ đó tập trung quảng bá mạnh sản phẩm du lịch CVĐC ra thế giới. Ứng dụng công nghệ số trong quảng bá các giá trị hang động, hố sụt, thác nước, Con đường mòn địa chất. Tạo các từ khoá cốt lõi về du lịch CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn cho hoạt động tìm kiếm trên Google. Tổ chức các đoàn đi xúc tiến, quảng bá du lịch ở nước ngoài (gặp gỡ các chuyên gia, doanh nghiệp, công ty lữ hành, hiệp hội hang động, nhà thám hiểm hang động để giới thiệu, quảng bá các sản phẩm du lịch, đặc biệt sản phẩm du lịch địa chất, du lịch mạo hiểm, thám hiểm hang động). Truyền thông, quảng bá du lịch CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn qua phim điện ảnh, các kênh truyền hình nổi tiếng ở trong nước và trên thế giới, qua người nổi tiếng, các hoạ sỹ, nhiếp ảnh gia nổi tiếng trong nước và trên thế giới,… 

- Tiếp tục giữ liên lạc với Hiệp hội Hang động Bỉ (thành viên Hiệp hội đã thông tin về việc đến thám hiểm hang động CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn vào tháng 7/2025), Hiệp hội Hang động Quốc gia Hoa Kỳ (dự kiến tổ chức một Đoàn thám hiểm hang động CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn vào tháng 10/2025), Hiệp hội Hang động Hàn Quốc và Hiệp hội Hang động Croatia đang xem xét tổ chức Đoàn thám hiểm đến CVĐC Toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. 

Phạm Hương, Phòng Quản lý Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn (Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Lạng Sơn) tổng hợp